అధ్యాయం 2
శ్లోకం 31
స్వధర్మమపి చావేక్ష్య న వికంపితుమర్హసి |
ధర్మ్యాద్ధి యుద్ధాచ్ఛ్రేయోన్యత్ క్షత్రియస్య న విద్యతే ||
అర్ధం :-
స్వధర్మమునుబట్టియు నీవు భయపడనక్కరలేదు. ఏలనన, క్షత్రియునకు ధర్మయుద్ధమునకు మించినట్టి కర్తవ్యము మరోకటి ఏదియును లేదు.
అధ్యాయం 2
శ్లోకం 31
స్వధర్మమపి చావేక్ష్య న వికంపితుమర్హసి |
ధర్మ్యాద్ధి యుద్ధాచ్ఛ్రేయోన్యత్ క్షత్రియస్య న విద్యతే ||
అర్ధం :-
స్వధర్మమునుబట్టియు నీవు భయపడనక్కరలేదు. ఏలనన, క్షత్రియునకు ధర్మయుద్ధమునకు మించినట్టి కర్తవ్యము మరోకటి ఏదియును లేదు.
అధ్యాయం 2
శ్లోకం 30
దేహి నిత్యమవద్యోయం దేహే సర్వస్య భారత |
తస్మాత్ సర్వాణి భూతాని న త్వం శోచితుమర్హసి ||
అర్ధం :-
ఓ అర్జునా ! ప్రతిదేహమునందును ఉండెడి ఈ ఆత్మ వధించుటకు వీలుకానిది. కనుక,ఏ ప్రాణిని గూర్చియైనను నీవు శోకింపదగదు.
అధ్యాయం 2
శ్లోకం 29
ఆశ్చర్యవత్పశ్యతి కశ్చిదేనమ్ ఆశ్చర్యవద్వదతి తథైవ చాన్యః |
ఆశ్చర్యవచ్చైనమన్యః శృణోతి శ్రుత్వాపేనం వేద న చైవ కశ్చిత్ ||
అర్ధం :-
ఎవరో ఒక మహపురుషుడు మాత్రమే ఈ అత్మను ఆశ్చర్యకరమైన దానినిగా చూచును. మరియొక మహాత్మడు దీని తత్త్వమును ఆశ్చర్యకరముగా వర్ణించును. వేరోక పురుషుడు దీనిని ఆశ్చర్యకరమైన దానినిగా వినును. ఆ విన్నవారిలో కూడ కొందరు దీనినిగూర్చి ఏమియు ఎఱుగరు.
అధ్యాయం 2
శ్లోకం 28
అవ్యక్తాదీని భూతాని వ్యక్తమద్యాని భారత |
అవ్యక్తనిధనాన్యేవ తత్ర కా పరిదేవనా ||
అర్ధం :-
ఓ అర్జునా! ప్రాణులన్నియును పుట్టుకకుముందు ఇంద్రియగోచరములు గావు. మరణానంతరముగూడ అవి అవ్యక్తములే. ఈ జననమరణముల మధ్యకాలమునందు మాత్రమే అవి ప్రకటితములు అగుచుండును. ఇట్టి స్థితిలో వాటికై పరితపించుట నిష్ర్పయోజనము.
అధ్యాయం 2
శ్లోకం 27
జాతస్య హి ద్రువో మృత్యు: ద్రువం జన్మ మృతస్య చ |
తస్మాదపరిహార్యే ర్థే న త్వం శోచితుమర్హసి ||
అర్ధం :-
పుట్టినవానికి మరణము తప్పదు. మరణించినవానికి పునర్జన్మ తప్పదు. కనుక, అపరిహార్యములైన ఈ విషయములయందు నీవు శోకింపదగదు.
అధ్యాయం 2
శ్లోకం 26
అథ చైనం నిత్యజాతం నిత్యం వా మన్యసే మృతమ్ |
తథాసి త్వం మహాబాహో నైనం శోచితుమర్హసి ||
అర్ధం :-
కనుక ఓ అర్జునా! నీవు దీనికై శోకింపదగదు. ఓ అర్జునా! ఈ ఆత్మకు జననమరణములు కలవని ఒకవేళ నీవు భావించినప్పటికిని దీనికై నీవు శోకింపదగదు.
అధ్యాయం 2
శ్లోకం 25
అవ్యక్తో యమచింత్యో యమ్ అవికార్యో యముచ్యతే |
తస్మాదేవం విదిత్వైనం నానుశోచితుమర్హసి ||
అర్ధం :-
ఈ అత్మ అవ్యక్తమైనది. అచింత్యము వికారములు లేనిది. దీనిని గూర్చి ఇట్లు తెలిసికొనుము.
అధ్యాయం 2
శ్లోకం 24
అచ్చేద్యో యమదాహ్యో యమ్ అక్లేద్యో శోష్య ఏవ చ |
నిత్యః సర్వగతః స్థాణుః అచలో యం సనాతనః |
అర్ధం :-
ఈ ఆత్మ చేదించుటకును, తడుపుటకును, శోషింపజేయుటకును, సాధ్యము కానిది. ఇది నిత్యము. సర్వవ్యాపి, చలింపనిది స్థాణువు సనాతనము.
అధ్యాయం 2
శ్లోకం 23
నైనం ఛిందంతి శస్త్రాణి నైనం దహతిపావక |
న చైనం క్లేదయంత్యాపో న శోషయతి మారుతః ||
అర్ధం :-
ఈ ఆత్మను శస్త్రములు ఛేదింపజాలవు. అగ్ని దహింపజాలదు. నీరు తడుపజాలదు. వాయువు ఆరిపోవునట్లు చేయజాలదు.
అధ్యాయం 2
శ్లోకం 22
వాసాంసి జీర్ణాని యథా విహాయ నవాని గృహ్లాతి నరో సరాణి |
తథా శరీరాణి విహయ జీర్ణాన్యన్యాని సంయాతి నవాని దేహీ ||
అర్ధం :-
మానవుడు జీర్ణవస్త్రములను త్యజించి, నూతన వస్త్రములను ధరించినట్లు, జీవాత్మ ప్రాతశరీరములను వీడి నూతనశరీరములను పొందును.
అధ్యాయం 2
శ్లోకం 21
వేదావినాశినం నిత్యం య ఏనమజమవ్యయమ్ |
కథం స పురుషః పార్థ కం ఘాతయతి హంతి కమ్ |
అర్ధం :-
ఓ పార్థా ! ఈ ఆత్మ నాశరహితము,నిత్యము అనియు,జననమరణములు లేనిదనియు, మార్పులేనిదనియు తెలిసికొనిన పురుషుడు ఎవరిని ఎట్లు చంపించును?ఎవరిని ఎట్లు చంపును?
అధ్యాయం 2
శ్లోకం 20
న జాయతే మ్రియతే నాకదాచిత్ నాయం భూత్వా భవితా వా న భూయ |
అజో నిత్యః శాశ్వతోయం పురాణో న హన్యతే హన్యమానే శరీరే ||
అర్ధం :-
ఈ ఆత్మ ఏ కాలమునందును పుట్టదు, గిట్టదు. పుట్టి ఉండునది కాదు. ఇది భవ వికారములు లేనిది. ఇది జన్మ లేనిది. నిత్యము, శాశ్వతము, పురాతనము. శరీరము నశిస్తుంది. ఆత్మ నశించదు.
అధ్యాయం 2
శ్లోకం 19
య ఏనం వేత్తి హంతారం యశ్సైనం మన్యతే హతమ్
ఉభౌ తౌన విజానీతో నాయం హంతి నహన్యతే ||
అర్ధం :-
ఆత్మ ఇతరులను చంపునని భావించువాడును, ఆత్మ ఇతరులచే చంపబడునని భావించువాడును, ఆ ఇద్దరును అజ్ఞానులే.ఏలననగా, వాస్తవముగా ఆత్మ ఎవ్వరినీ చంపదు, ఎవ్వరిచేతను చంపబడదు.
అంతవంత ఇమే దేహా నిత్యశ్యోక్తాః శరీరిణః |
అనాశినో ప్రమేయస్య తస్మాద్యుధ్యస్వ భారత ||
అర్ధం :-
ఈ శరీరములు అన్నియును నశించునవియే. కాని, జీవాత్మ నాశరహితము, అప్రమేయము. నిత్యము. కనుక ఓ భరతవమ్శి! అర్జునా! నీవు యుద్దము చేయుము.
అవినాశి తు తద్విద్ధి యేన సర్వమిదం తతమ్ |
వినాశమవ్యయస్యాస్య న కశ్చిత్ కర్తుమర్హతి ||
అర్ధం :-
నాశరహితమైన ఆ సత్యము జగత్తునందు అంతటను వ్యాపించియున్నదని యెరుంగుము. శాశ్వతమైన దానినెవ్వరును నశింపజేయజాలరు.
నాసతో విద్యతే భావో నాభావో విద్యతేసతః |
ఉభయోరపి దృష్టోంతః త్వనయోస్తత్త్వదర్శిభిః ||
అర్ధం :-
అతడే మోక్షమును పొందుటకు అర్హుడు. అసత్తు అనుదానికి ఉనికియే లేదు. ఈ విధముగ ఈ రెండింటియొక్క వాస్తవస్వరూపములను తత్త్వజ్ఞానియైనవాడే ఎఱుంగును.
మాత్రాస్పర్శాస్తు కౌంతేయ శీతోష్ణసుఖదుఃఖదాః |
ఆగమాపాయినో నిత్యాః తాంస్తితిక్షస్వ భారత ||
అర్ధం :-
ఓ కౌంతేయా ! విషయేంద్రియసంయోగమువలన శీతోష్ణములు, సుఖదుఃఖములు కలుగుచున్నవి. అవి ఉత్పత్తి వినాశశిలములు. అనిత్యములు. కనుక భరతా ! వాటిని పట్టించుకొనకుము.
అధ్యాయం 2
శ్లోకం 13
దేహినో స్మిన్ యథా దేహే కౌమారం యౌవనం జరా |
తథా దేహంతరప్రాప్తిః ధీరస్తత్ర న ముహ్యతి ||
అర్ధం :-
జీవాత్మకు ఈ దేహమునందు కౌమారము, యౌవనము, వార్ధక్యము ఉన్నట్లే మఱియొక దేహప్రప్తియు కలుగును. ధీరుడైనవాడు ఈ విషయమున మోహితుడు కాడు.
రామాయణ కాలంలో ఉన్న ఎందరు మహానుభావులు మహాభారతంలో కూడా కనిపించారు. 1. పరశురాముడు = ఈయన రామాయణంలోను మహాభారతంలోను కనిపించారు. రామాయణంలో రా...